Van kalveren met gezonde luchtwegen heeft u op de korte én lange termijn profijt. Met genomics krijgt u inzicht in het risico van een vaarskalf op luchtwegaandoeningen. Selecteren op de aanleg voor gezonde luchtwegen resulteert in de praktijk in minder luchtwegproblemen.
BRD (Bovine Respiratory Disease) is een verzamelnaam voor luchtwegaandoeningen bij kalveren. BRD heeft zowel op de korte, als op de lange termijn schadelijke gevolgen voor het dier, maar ook economisch. Op de korte termijn zorgt BRD voor een verminderde groei, vaak komt de dierenarts erbij aan te pas met de nodige diergezondheidskosten en u heeft er als melkveehouder meer werk mee. In een ernstig geval kan sterfte het gevolg zijn. Recent bleek uit wetenschappelijk onderzoek dat kalveren die een luchtweginfectie doormaken 2,85 keer meer kans hebben op sterfte en 2,3 keer meer kans hebben op afvoer voor de eerste kalving dan kalveren die geen infectie kregen.[1]
Gevolgen voor afkalfleeftijd, melkproductie en levensduur
Op de langere termijn zijn er gevolgen voor de afkalfleeftijd, melkproductie en levensduur. Vaarzen die op jonge leeftijd BRD kregen, kalfden acht dagen tot twee weken later af en gaven 280 kg minder melk in de eerste lactatie[2]. Ook in de tweede lactatie is de melkproductie zo’n 8% lager[3] en hebben koeien die als kalf luchtwegproblemen hadden een kortere levensduur: ze zijn 109 dagen korter op het bedrijf.[4] Het verschil in levenslange meeropbrengst tussen een gezond kalf en een kalf dat luchtwegproblemen had, kan oplopen tot wel €1520 (zie onderstaande figuur 1).
Merkerfokwaarde voorspelt risico op luchtwegaandoeningen
Of kalveren gevoelig zijn voor luchtwegproblemen, is deels genetisch bepaald. Met de merkertest CLARIFIDE® Plus is het mogelijk om aan de hand van DNA-onderzoek van een haarmonster van een vaarskalf het risico op luchtwegaandoeningen bij jonge kalveren (tot zes maanden) te voorspellen. Deze merkerfokwaarde heet: Zoetis Luchtwegaandoeningen kalf.
De genomische fokwaarde Zoetis Luchtwegaandoeningen kalf is een zogenaamde STA (Standard Transmitting Ability) fokwaarde. Een waarde van 100 is gemiddeld. Dit is het gemiddelde van de (Amerikaanse) Holstein-veestapel en niet enkel van uw bedrijf. Iedere vijf jaar wordt de berekening geüpdatet vanwege de genetische vooruitgang.
- Een waarde beneden de 100 betekent dat een dier genetisch gezien meer dan gemiddeld risico loopt om luchtwegaandoeningen te krijgen.
- Een waarde boven de 100 betekent dat een dier minder dan gemiddeld risico loopt om luchtwegaandoeningen te krijgen.
De genetische aanleg geeft het dier door aan haar nakomelingen. Het fokken van nakomelingen uit dieren die 100+ scoren op Zoetis Luchtwegaandoeningen kalf betekent dat u na verloop van tijd generaties fokt die genetisch steeds beter bestand zijn tegen luchtwegproblemen op jonge leeftijd. Bij de stierkeuze is het ook belangrijk om rekening te houden met de vererving van gezondheidskenmerken als u dit wilt verbeteren in uw veestapel.
Genetische audit: hogere fokwaarde, minder BRD
Op een melkveebedrijf in Groot-Brittannië is een zogenaamde genetische audit gedaan. Hier werd de genetische aanleg vergeleken met de werkelijke gevallen van BRD op het bedrijf. Dieren werden gerangschikt en in vier groepen ingedeeld op basis van hun merkerfokwaarde voor Zoetis Luchtwegaandoeningen kalf: in de best scorende diergroep kreeg 1 op de 20 kalveren BRD. In de slechtst scorende diergroep kregen 6 op de 10 kalveren BRD (zie onderstaande tabel 1).[5] De resultaten van de audit laten zien dat een hogere fokwaarde voor luchtwegaandoeningen zorgt voor minder luchtwegproblemen.
BRD (Bovine Respiratory Disease) is een verzamelnaam voor luchtwegaandoeningen bij kalveren. Hieronder vallen o.a. pinkengriep (BRSV), para-influenza-3 (PI3), Mycoplasma bovis en Mannheimia haemolytica. Een infectie kan acuut optreden waarbij kalveren koorts krijgen en hoesten, maar kan ook onzichtbaar verlopen, terwijl wel schade optreedt.
Ook selecteren op kalverdiarree en levensvatbaarheid
Kalveren die probleemloos opgroeien, hebben later als melkkoe hun opfokkosten eerder terugverdiend en ze leveren met een hogere melkproductie en langere levensduur een hoger rendement op. Daarvoor is er meer nodig dan alleen gezonde luchtwegen. CLARIFIDE Plus bevat daarom nog twee belangrijke gezondheidskenmerken voor kalveren: Zoetis Kalverdiarree en Zoetis Levensvatbaarheid kalf. U kunt selecteren op deze individuele kenmerken of op alle drie de kenmerken tegelijk in de Calf WellnessTM-index (CW$TM). Deze index geeft naast de aanleg voor kalfgezondheidskenmerken een inschatting van het toekomstig levensrendement op basis van de genetische aanleg om gezond op te groeien.
Calf Wellness-index
Preventieve aanpak voor gezondere luchtwegen
Op het moment dat u de uitslag van de merkertest in huis heeft, is het vaarskalf vaak al een paar weken oud. Selecteren en rangschikken op basis van genomics is met name interessant voor het fokken van volgende generaties uit deze kalveren. Het resultaat in de stal is uiteindelijk altijd een combinatie van genetica + management. De onderstaande aandachtspunten voor gezonde luchtwegen zijn van belang om het genetisch potentieel tot uiting te laten komen.
Infectiedruk in de omgeving verlagen
- Schone afkalfstal en zo min mogelijk contact met oudere dieren
- Jonge kalveren individueel en apart huisvesten
- Een dik pak schoon en droog stro
- Goede ventilatie, maar géén tocht
- Werk van jong naar oud om ziekte-overdracht te voorkomen
Verhogen van de weerstand en verbeteren van de genetica
- Goede biestvoorziening; let op biestkwaliteit, hygiëne en geef biest vlug, veel en vaak
- Bescherming tegen BRD via een bedrijfsspecifiek vaccinatieplan (overleg dit met uw dierenarts)
- Voorzien in de benodigde voedingsstoffen via (kunst)melk, kracht- en ruwvoer
- Met genomics selecteren op een lager ziekte-risico
Meer weten over genomics en kalfgezondheid? www.clarifideplus.nl
[1] Buczinski, S., Achard, D., & Timsit, E. (2021). Effects of calfhood respiratory disease on health and performanceof dairy cattle: A systematic review and meta-analysis. Journal of Dairy Science, 104(7), 8214–8227. https://doi.org/10.3168/jds.2020-19941
[2] www.dairyco.org.uk – (Feb 2015) Promar Milkminder Dairy Costings
[3] Bach, A. (2011). Journal of Dairy Science, 94(2), 1052-1057.
[4] Morrison, S. (2011). Zoetis Conference Rhodes (www.afbini.gov.uk)
[5] Zoetis Data on-file 2017
