Jersey-koeien staan bekend als een robuust melkveeras die beschikken over een goede gezondheid, maar ook binnen dit ras is er verbetering mogelijk. Door het inzetten van een merkertest speciaal voor Jersey vaarskalveren kunt u gerichter vaarzen fokken, genetische vooruitgang boeken in (kalf)gezondheid, meer gebruikskruisingen inzetten en het rendement van uw bedrijf verbeteren.
Jerseys hebben hun plek veroverd in de Nederlandse melkveehouderij. Ze staan bekend om een efficiënte melkproductie met hoge gehaltes en kunnen vaak met weinig krachtvoer af. Volgens de jaarstatistieken van CRV in 2020 lag de gemiddelde 305-dagen productie van 2899 MPR-geregistreerde Jersey-koeien (>75% Jersey bloed) op 6.779 kg met 5,94% vet en 4,22% eiwit.[1] Argumenten van melkveehouders om te kiezen voor dit van oorsprong Britse ras zijn, naast efficiënte productie en/of gehaltes, de robuuste gezondheid en het afkalfgemak.
Gezondheid en (dochter)vruchtbaarheid verbeteren
Jerseys staan dan wel bekend om een sterke gezondheid, maar dat betekent niet dat daarmee de kous af is. Wat we leerden uit de Holstein-fokkerij is dat door sterke selectie op melkproductie de gezondheid en vruchtbaarheid onder druk kwamen te staan. De komst van genomics bracht hierin een kentering, omdat het daarmee mogelijk werd om gerichter te selecteren op secundaire kenmerken, zoals uiergezondheid, klauwgezondheid en (dochter)vruchtbaarheid.
Merkertest speciaal voor Jersey
Waar genetische spreiding is, is genetische vooruitgang mogelijk. Sinds een aantal jaren kunnen melkveehouders met een merkertest de genomische fokwaarden van hun eigen vaarskalveren bepalen. De meeste merkerfokwaarden zijn gevalideerd voor Holstein-koeien (of dieren die tenminste 87,5% Holstein-bloed voeren). Merkertest CLARIFIDE® Plus van Zoetis heeft unieke genoomfokwaarden en selectie-indexen speciaal voor Jerseys. Een haarmonster uit de staartpluim van het Jersey-kalf geeft inzicht in meer dan 70 merkerfokwaarden rond productie en gehaltes, vruchtbaarheid, exterieur, levensduur, afkalfgemak en gezondheid van koe en kalf.
Aantal vervangende vaarzen en gebruikskruisingen optimaliseren
Op basis van de genetische aanleg van een vaarskalf, kunt u al op jonge leeftijd de betere en mindere dieren binnen uw veestapel rangschikken. De genomisch beste dieren zijn de moeders van vervangende vaarzen. Door inseminaties met vrouwelijk gesekst sperma komt er meer ruimte voor gebruikskruisingen op het genetisch ondereind, eventueel met gesekst sperma (mannelijk) voor meer zekerheid van een stierkalf. Zeker op een Jersey-bedrijf bieden kruislingstierkalveren een belangrijke meerwaarde in de omzet uit verkoop van kalveren. De onderstaande tabel geeft een indicatie van het aantal koeien dat in aanmerking komt voor een gebruikskruising, uitgaande van 90% kans op een vaarskalf door inseminatie met vrouwelijk gesekst sperma bij de dieren waar u aanwas uit fokt.
Tabel 1: Indicatie van het aantal koeien dat in aanmerking komt voor gebruikskruising
(bij gebruik van gesekst sperma voor het fokken van vaarzen ter vervanging van de huidige melkveestapel, bij 90% zekerheid van voldoende aanfok.[2])
[voetnoot] 90% zekerheid betekent dat het risico bestaat dat eens in de tien jaar onvoldoende vaarzen ter vervanging beschikbaar zijn. Neem voor een nauwkeurige berekening voor uw bedrijfssituatie contact op met uw adviseur.
Kalfgezondheid boosten
Jersey-kalveren zijn over het algemeen kleiner en lichter en hebben daardoor een relatief groter risico om in hun eerste levensjaren uit te vallen. Jongvee-opfokkosten vormen 20% van de kostprijs op een melkveebedrijf.[3] Het selecteren van en fokken op kalveren die tegen een stootje kunnen, verlaagt het risico op uitval voor de eerste afkalving. De Jersey Calf WellnessTM-index (CW$TM) van CLARIFIDE Plus bevat drie belangrijke kenmerken rond kalfgezondheid: Kalverdiarree, Luchtwegaandoeningen en Levensvatbaarheid. Via gerichte selectie op deze kenmerken kunt u de kalfgezondheid vanaf de eerstvolgende generatie verbeteren.
Rendementsindex voor hoge levensproducties
Selectie-indexen, zoals de CW$, zijn ontwikkeld zodat u meerdere kenmerken tegelijk kunt verbeteren. Bij de Net Merit-index (NM$) ligt het accent meer op het verbeteren van productiekenmerken. CLARIFIDE Plus heeft een index speciaal voor Jerseys waar naast productiekenmerken ook gezondheid van koe en kalf en vruchtbaarheid samen voor 35% meewegen: De Jersey Dairy Wellness Profit®-index (DWP$®). Deze index is speciaal ontwikkeld op basis van genetische eigenschappen die het rendement van Jerseys verbeteren en heeft daarom een andere samenstelling dan de DWP$ voor Holstein koeien. De DWP$ geeft een directe voorspelling van het verwachte levensrendement.
Ook met relatief robuuste gezondheid ruimte voor verbetering
Jerseys zijn gevoelig voor melkziekte tijdens de lactatie. Dit kenmerk is opgenomen in de index, dus dat kunt u genetisch ook verbeteren, net als andere gezondheidskenmerken. Onderdeel van de DWP$ is de Wellness Trait®-index (WT$®, zie bovenstaande afbeelding) die voor 15% meeweegt. Deze unieke koegezondheidsindex bevat acht gezondheidskenmerken: mastitis, kreupelheid, baarmoederontsteking, ketose, lebmaagverplaatsing, aan de nageboorte blijven staan, luchtwegaandoeningen bij volwassen koeien en melkziekte. Hoe zwaar deze individuele kenmerken meewegen in de index, is afhankelijk van de economische impact. Zo weegt mastitis bijvoorbeeld voor 73% mee. U kunt ook selecteren op de individuele kenmerken.
Een hoger rendement halen met gezonde Jerseys
Hoe meer probleemloze lactaties een koe volmaakt nadat de opfokkosten zijn terugverdiend, des te hoger is haar bijdrage aan het rendement. Het verschil in verwacht levensrendement tussen dieren met de 10% beste en 10% slechtste DWP$-scores loopt op tot €1202/$1366 (Volgens de wisselkoers op 10-1-2022 $1 = €0,88)[4]. Een robuuste (kalf)gezondheid en goede vruchtbaarheid zijn belangrijk om koeien lang op uw bedrijf te houden. Met merkerfokwaarden kunt u gerichter selecteren van welke dieren u nakomelingen wilt aanhouden én welke eigenschappen u wilt verbeteren voor uw toekomstige Jersey-veestapel.
Meer weten? https://www.clarifideplus.nl/jersey/
[1] https://cooperatiecrv-be6.kxcdn.com/wp-content/uploads/2021/03/Jaarstatistieken-2020-NL-1.pdf
[2] Remmelink, G., Van Middelkoop, J., Ouweltjes, W., Wemmenhove, H., & Van Middelkoop, J. (2020). Handboek melkveehouderij 2020/21. Wageningen Livestock Research. https://www.wur.nl/nl/show/Handboek-Melkveehouderij-2020-H7.htm
[3] Gabler, M. T., P. R. Tozer, and A. J. Heinrichs. (2000) Development of a cost analysis spreadsheet for calculating the costs to raise a replacement dairy heifer. J. Dairy Sci. 83:1104–1109. https://doi.org/10.3168/jds.S0022 -0302(00)74975 -7.
[4] Data on file, January 2022, Zoetis Inc.
