SAC-arm ontlast melker en koe
Dit artikel is integraal overgenomen uit Veehouderij Techniek nummer 1 – 2020, onafhankelijk vakblad over techniek in de melkveehouderij. Tekst en foto’s: Gertjan Zevenbergen
Soms zijn vindingen zo eenvoudig, dat je je afvraagt waarom ze niet eerder zijn bedacht. Eén van die vindingen is de Balansarm van SAC. Die doet wat zijn naam belooft en houdt het melkstel op hoogte.
Een melkstel moet vierkant onder de koe hangen. Dat leidt er namelijk toe dat de kracht op alle spenen even groot is. De tepelbekers zuigen dan geen lucht en melken alle kwartieren gelijkmatig uit. Spenen worden dan niet te zwaar belast. En dat zorgt dan weer voor rust in de stal.
Maar tijdens het melken hangt met name een licht melkstel niet altijd zo mooi onder de uier. De lange melkslang speelt daarbij een grote rol. Die trekt aan het melkstel. Bovendien is niet elke koe even groot en dus staat zij niet altijd op de meest ideale plaats op de melkstand.
Om die problemen op te lossen bedachten verschillende melkmachinefabrikanten een hulpmiddel: de servicearm. Vaak is dat een al dan niet verende, verstelbare, metalen arm die het melkstel vasthoudt zodat het in dezelfde positie onder de uier blijft hangen. Een andere keer is het een klem op de putrand die de melkslang in positie houdt. Al deze hulpmiddelen houden het melkstel op de juiste plaats. Maar ze hebben ook een groot nadeel: ze zitten de melker in de weg tijdens het voorbehandelen en aansluiten omdat ze de vrije ruimte bij de koe verkleinen. Vooral bij zij-aan-zijmelkstallen is dat vervelend vanwege de toch al krappe ruimte. Daarbij komt nog dat sommige service-armen met hun vele draaipunten zo ingewikkeld zijn, dat mankementen gemakkelijk kunnen optreden.
Gebogen buis
Ook melkmachineleverancier SAC heeft al jaren een servicearm in het pakket. Hoewel … Het is niet echt een arm. Een verplaatsbaar blokje op de putrand hield de lange melkslang vast op een positie. Maar gebruikers geven aan dat de melker zich gemakkelijk aan het blokje kan bezeren . Het is één van de redenen dat een Nederlandse ontwikkelaar van de fabrikant een nieuwe servicearm bedacht: de Balansarm.
Deze servicearm lijkt in niets op die van andere melkmachinefabrikanten. Met het blokje van SAC heeft de arm gemeen dat hij het melkstel met de lange melkslang positioneert. De Balansarm is niets meer dan een 90 graden gebogen rvs-buis, die scharnierend onder de putrand wordt gemonteerd. Aan het einde is een rvs-strip gemonteerd waaraan een contragewicht is bevestigd. Door de buis loopt de lange melkslang.
Veehouderij Techniek molk in één van de eerste stallen waarin de Balansarm is gemonteerd: bij de familie Haarman in Heeten (O.). Tijdens het melken wordt de eenvoud van de arm snel duidelijk. De vinding is puur mechanisch. Er komt geen veer, elektronica of elektriciteit aan te pas. Tijdens het onderhangen van het melkstel beweegt de Balansarm met het melkstel mee. Het gewicht duwt de melkslang omhoog. Daardoor raakt de melkslang de putrand in de meeste gevallen niet. Tegelijkertijd duwt de arm de slang naar voren zodat het melkstel vierkant onder de koe hangt. Beweegt de koe, dan beweegt de lange melkslang mee en zal de Balansarm het melkstel opnieuw positioneren. Ook als de koe opzij stapt, beweegt de Balansarm mee. De arm is namelijk ook draaiend opgehangen. Wederom is dat geen ingewikkelde constructie. Een rvs-bout door de plaat van de putrand zorgt ervoor dat de arm zo’n 45 graden naar links en rechts kan bewegen.
Tijdens het melken hindert de Balansarm de melker niet. Het toch al lichte melkstel zou nog lichter moeten aanvoelen tijdens het aansluiten, claimt de fabrikant, maar daar merkten we weinig van. Zodra het melkstel onder de koe hangt, heeft het melkstel alle ruimte om onder de koe te ‘dansen’. Op dezelfde manier als een melk-stel dat doet als het aan een servicearm hangt. Het maakt daarbij niet uit of de koe een diep of ondiep uier heeft. Om het melk-stel goed te laten balanceren, kun je namelijk de melkslang – bij een ondiep uier – iets verder door de buis trekken. Hangt het uier laag, dan duw je de slang door de buis, waardoor de slang als het ware korter wordt. Het is dus van belang om per koe de lengte van de slang zonodig aan te passen.
Andere leveranciers
Een voordeel van de Balansarm van SAC is dat hij ook in 60 graden zij-aan-zijmelkstallen van andere leveranciers is te gebruiken. Maar dan ook alleen in dát type melkstal. In een visgraatmelkstal heeft de arm te weinig bewegingsvrijheid. Ook de prijs kan een drempel zijn. Een enkele arm kost 225 euro. Voor een 2×16 zij-aan-zijstal ben je dus 7.200 euro kwijt, exclusief btw en montage.
Dit artikel is integraal overgenomen uit Veehouderij Techniek nummer 1 – 2020, onafhankelijk vakblad over techniek in de melkveehouderij. Tekst en foto’s: Gertjan Zevenbergen
