Veel melkveehouders streven naar een lage afkalfleeftijd vaarzen. Vaarzen die snel afkalven leveren namelijk sneller geld op. Maar in de ogen van dierenarts en reproductiespecialist Gavin Staley, worden veel pinken vaak te vroeg geïnsemineerd.
Tijdens zijn lezing op de jaarlijkse conferentie van de Dairy Calf and Heifer Association gaf dierenarts Cavin Staley zijn mening over het ideale inseminatiemoment. “Ja het is mogelijk om vaarzen vroeg dragend te krijgen zodat ze gemiddeld met 21 tot 22 maanden afkalven”, zegt dierenarts Gavin Staley. “Maar voor deze afkalfleeftijd moeten ze wel van geboorte tot afkalven dagelijks 1.100 gram per dag groeien, anders ontwikkelen ze niet de fysieke volwassenheid die ze nodig hebben voor een goede dracht en lactatie.” Volgens Staley moet jongvee dat afkalft met 21 maanden anders worden opgefokt dan jongvee dat met 24 maanden afkalft.
Inseminatiemoment afgestemd op groei in de opfok
Als vaarzen te jong afkalven, dat wil zeggen niet de noodzakelijke fysieke ontwikkeling hebben, dan hebben ze een verhoogde kans op problemen tijdens de afkalf- en transitieperiode. Daarnaast wordt de voeropname na afkalven dan verdeeld over groei in lichaamsgewicht en melkproductie. Gavin Staley stelt dat als vaarzen na afkalven dagelijks nog 450 gram moeten groeien in lichaamsgewicht, dit je 3 kg melk per dag kost. Staley is ervan overtuigd dat deze vaarzen dit productieverlies nooit kunnen inhalen, ook niet in de tweede of derde lactatie.
De dierenarts beweert dit niet zomaar. Hij heeft van meer dan honderd melkveebedrijven de gegevens geanalyseerd. Tijdens de analyse ontdekte hij dat later geïnsemineerd vee (één maand of één cyclus later) bijna 30 kg zwaarder was voor de dracht. In de eerste lactatie overtroffen deze vaarzen, geïnsemineerd met een hoger gewicht, de eerder geïnsemineerde vaarzen uit datzelfde jaar met 1,5 tot 2 kg melk per dag. “Het primaire doel moet zijn om goed ontwikkelde, bijna volwassen vaarzen zo vroeg mogelijk te laten afkalven. Het kan dan financieel gezien ook niet veel kwaad om de afkalfleeftijd vaarzen te verhogen als dit zorgt voor meer melk op de lange termijn.”
Op de lange termijn daalt het prestatieniveau van de hele veestapel
Als vaarzen op een melkveebedrijf continu te vroeg worden geïnsemineerd kan het prestatieniveau van de hele veestapel op de lange termijn afnemen. Door deze managementfout kunnen mogelijke verbeteringen via genetica of geoptimaliseerde voeding teniet worden gedaan. Want deze jonge koeien vervangen de oude koeien waardoor je relatief snel een veestapel met ‘onder-presteerders’ krijgt, legt Staley uit. Volgens Staley komt dit vooral voor als de helft van de kudde (of meer) bestaat uit eerstekalfskoeien die: te vroeg geïnsemineerd zijn met gesekst sperma, en snel dragend zijn geworden.
Ken en herken het juiste moment van inseminatie
Volgens de dierenarts zijn er nogal wat bedrijven die hun vaarzen voor het eerst laten kalven op een gemiddelde leeftijd van 21 tot 22 maanden, terwijl deze dieren gemiddeld minder groeide dan 1.100 gram per dag. Staley beveelt aan om aan de hand van de gemiddelde dagelijkse groei het inseminatie moment te bepalen.
- Runderen die dagelijks 1.100 gram groeien kunnen na 21 maanden afkalven. Deze dieren kunnen vanaf 13 maanden voor het eerste geïnsemineerd worden.
- Runderen die dagelijks 800 gram groeien mogen niet afkalven onder een leeftijd van 24 maanden. Deze dieren kunnen vanaf 15 maanden voor het eerste geïnsemineerd worden.
- Runderen die dagelijks 700 tot 800 gram groeien mogen niet afkalven onder een leeftijd van 25 maanden. Deze dieren kunnen vanaf 16 maanden voor het eerste geïnsemineerd worden.
Regelmatig wegen is belangrijk
Het is geen nieuwe wijsheid dat inseminatie niet gebaseerd moet zijn op leeftijd, maar op fysieke ontwikkeling. Toch komen volgens Staley op veel bedrijven onderontwikkelde vaarzen aan de melk. Hij heeft een paar adviezen om dit te voorkomen.
Weeg de dieren minimaal 2 keer. Om precies te weten hoeveel het jongvee dagelijks groeit, moet gewogen worden. Alleen zo kan het optimale inseminatiemoment gekozen worden. Dagelijks wegen is niet nodig, weeg in ieder geval bij de geboorte en voordat het dier geïnsemineerd gaat worden. Als het dier niet de beoogde groei heeft behaald stel dan het inseminatiemoment uit.
Het bepalen van de borstomvang met een meetlint is een goed alternatief voor wegen. Volgens CRV zijn pinken op een goed gewicht voor inseminatie als ze 375 tot 408 kg wegen, dit staat gelijk aan een borstomvang van 168 tot 174 cm.
Insemineer alleen op leeftijd met kennis van de groei. Het schatten van het juiste inseminatiemoment op basis van lichaamsgrootte is moeilijk als je niet precies weet hoeveel het dier gegroeid is. Zorg daarom dat je een goed beeld hebt van de dagelijkse groei.
Controleer het gewicht ook voor afkalven. Vaarzen moeten ook kort voor of na het afkalven gewogen (of gemeten) worden. Na de eerste keer afkalven weegt een koe gemiddeld 580 kg wat gelijk staat aan een borstomvang van 197 cm. Het uiteindelijke doel is volgens Staley dat vaarzen kort na het afkalven 85 procent van hun volledige gewicht hebben bereikt. Vergelijk het gewicht na afkalven met het gemiddelde gewicht van de volwassen koeien op het bedrijf.
Tekst: Katrin Berkemeier & Sandra Wilgenhof
