In Nederland bestaat een zuivelnoodplan. In Duitsland en Frankrijk wordt minder melk produceren aangemoedigd. In de VS wordt de melk op veel bedrijven al niet meer opgehaald.
Vanwege de Corona-crisis hebben veel zuivelconcerns te maken met minder afzet. Vooral de gesloten horeca en kantines zorgen voor volle tanks in de zuivelfabrieken. De overtollige melk wordt tegen stuntprijzen aangeboden op de spotmarkt, maar ook daar zijn de kopers terughoudend.
In Nederland heeft de zuivel een gezamenlijk noodplan. Als er capaciteitsproblemen optreden en een melkverwerker de geleverde melk niet meer volledig ontvangen of verwerken kan, kan gebruik gemaakt worden van vrije capaciteit bij andere verwerkers. Wel zijn melkveehouders in Nederland via media geïnformeerd over scenario’s waarin melk tijdelijk niet meer opgehaald zal worden.
Premie voor niet geleverde melk
In Frankrijk heeft de brancheorganisatie van de zuivel (CNIEL) een premie voor niet geleverde melk aangekondigd. Het doel is de hoeveelheid melk die in april aan de fabrieken wordt geleverd met twee tot vijf procent te verminderen. De schadevergoeding die melkveehouders ontvangen moet uit een solidariteitsfonds komen. Daar zou tien miljoen euro in moeten vloeien. Volgens CNIEL zou iedere melkveehouder een vergoeding van 32 cent per niet geleverde liter kunnen krijgen met een maximum van 1.000 liter. Zo wil men de hoeveelheid melk die geleverd wordt met 30 miljoen liter verminderen. De melkveehoudersvereniging FNLP vindt het de plicht van de melkverwerkers te voorkomen dat melkveehouders dubbel gestraft worden (verlaging van de melklevering en een lagere melkprijs). Kleinere brancheverenigingen, zoals Coordination Rurale (CR) eisen centraal geregelde maatregelen van de EU om de melklevering te verlagen. Ook het European Milk Board stelt deze eis.
In Groot-Brittannië liggen grote melkoverschotten op de loer doordat veel melk vers (onverwerkt) de schappen ingaat. Enkele zuivelaars zouden nu al de melkontvangst bij de melkveebedrijven niet meer kunnen garanderen. Het betreft vooral de zuivelconcerns die zich hebben gericht op grootverbruikers. Enkele kleinere zuivelfabrieken hebben aangekondigd dat ze vanwege weinig afzet de uitbetalingen aan de melkveehouders uit moeten stellen. Müller UK heeft daarentegen de productie van verse zuivelproducten fors verhoogd en melkprijsverhogingen in het vooruitzicht.
De vereniging RABDF van Britse melkveehouders vraagt de Britse regering melkveehouders financieel te ondersteunen. Alleen zo is een tekort aan verse melk in de handel uiteindelijk te voorkomen, zo waarschuwde Peter Alvis, voorzitter van de bond. Vooral melkveehouders die slechts nog een deel van het melkgeld ontvangen of hun melk moeten laten weglopen, zouden proportionele steun moeten ontvangen. De regering in Londen zou daarom een minimale standaardprijs van 25 pence per liter moeten garanderen door bij te springen als zuivelondernemingen deze prijs niet betalen kunnen. RABDF gaat ervan uit dat zo’n 300 melkveehouders aanspraak op zo’n regeling zouden kunnen maken.
In Duitsland zijn er al enkele zuivelondernemingen die hun leveranciers opleggen de melkproductie te verminderen. De private zuivelaar Schwälbchen verzoekt met 20 procent te reduceren ten opzichte van maart. Bayern MeG (14.000 leveranciers) verzoekt alle bedrijfsindividuele opties om te productie te drukken aan te grijpen. Nord MeG doet een vergelijkbaar beroep op de leveranciers.
Tank leeg laten lopen
In de VS leidt vooral de sluiting van fastfoodketens, restaurants, kantines en scholen tot enorme melkoverschotten. De International Dairy Foods Association (IDFA) schat dat tien procent van de melk nu niet verwerkt kan worden. Dat heeft ook effect op de melkprijsnoteringen, die zijn al flink gedaald.
In enkele zuivelstaten zoals Pennsylvania, Texas en Wisconsin verzoeken enkele zuivelondernemingen hun leveranciers de melk weg te laten lopen. In Wisconsin zouden al minstens tien grote zuivelfabrieken de melk uit de tankwagens weg laten lopen.
Kristen Coady voan Dairy Farmers of America (DFA), de grootste zuivelcoöperatie van de VS, verklaarde hierover dat vanwege het melkoverschot en de volledig benutte verwerkingscapaciteit, onder bepaalde omstandigheden rauwe melk op het bedrijf weggespoeld moet worden. Nu betaalt DFA nog voor niet opgehaalde melk. Wel heeft het concern de leveranciers laten weten dat ze binnenkort het melkgeld voor weggelopen melk bij de staat zullen moeten claimen.
Steunpakketten
Wisconsin Dairy Alliance verzoekt echter om snelle financiële steun voor melkveehouders die melk hebben laten weglopen, omdat melk niet meer werd opgehaald. Alleen snelle bijbetalingen kunnen voorkomen dat structurele gevolgen ontstaan. Ook de grootste melkveebedrijven met meerdere duizenden koeien kunnen het melkgeld niet lang missen.
Wat tot onbegrip leidt bij veel melkveehouders en de zuivelfabrieken is de aankoopbeperking tot enkele liters melk per persoon in de supermarkten. “Wij kunnen leveren, maar de consument mag niet naar hartenlust zuivel kopen. Dat snap ik niet”, verduidelijkt melkveehouder Paul Hartman uit Pennsylvania. Deze aankoopbeperking stamt nog uit de eerste dagen van de crisis, toen de distributie de stijgende vraag nog niet beantwoorden kon.
Kaas naar voedselbanken
“De zuivelindustrie staat door Covid-19 voor een uitdaging van ongekende omvang”, verklaart Daniel Smits, voorzitter van Cooperative Network, een belangengroep van coöperaties in Wisconsin en Minnesota. Smith wil versterking van de aankoop en verhandeling van zuivel door de staat. Andere organisaties verzoeken de staat kaas op te kopen en het in kleine porties te verpakken en te verdelen onder hulpbehoevenden en voedselbanken.
Tekst: Christine Stöcker-Gamigliano – Foto: Gregor Veauthier – Bronnen: AgE, CNIEL, Milwaukee Journal Sentinel, NZO.nl, News13, Dairyherd.com, Dairyreporter.com, TopAgrar
