Analisten van de Rabobank verwachten dat de melkproductie in West-Europa in 2035 met 13 tot 20 procent gedaald zal zijn. Dat concludeerden zij in een nieuw rapport eerder deze maand. Deze daling zet zuivelfabrieken en melkproducenten onder druk.
“Na een decennium van groei zal de melkproductie in Noordwest-Europa structureel dalen”, aldus de analisten in de opening van hun rapport. Vooral in Denemarken, Duitsland, Nederland en België zijn tekenen van een afname in de melkproductie te zien. In deze landen zijn er veel melkveehouders die nu stoppen of dat in de komende tien jaar zullen doen.
De oorzaken zijn een verminderde winstgevendheid, hoge productie-eisen (waaronder regels voor waterkwaliteit en ammoniakreductie), een gebrek aan arbeidskrachten en bedrijfsopvolgers, extreme weersomstandigheden en onzekerheid over komende politieke veranderingen. Veel van deze zaken hebben een grote invloed op de financiële situatie van melkveebedrijven.
Scenario’s
De Rabobank noemt twee mogelijke scenario’s voor de zuivelsector in West-Europa:
- Het basisscenario zou een daling van de melkproductie met 13 procent betekenen, wat bijna alle productiegroei sinds 2010 teniet doet.
- Een drastischer neerwaarts scenario voorziet een daling van 20 procent.
Doordat de daling groter kan zijn dan eerder werd aangenomen, zal dit een grote operationele en financiële impact hebben op zuivelfabrieken. Omzetverlies en een verminderde kostenefficiëntie zullen gevolgd worden tot toenemende concurrentie om melk en mondt uit in gevolgen voor het kapitaal door een overschot aan verwerkingscapaciteit. De analisten van de Rabobank zien de uitdagingen voor zuivelcoöperaties als nog complexer, omdat aanvoer van minder melk meestal samengaat met een terugtrekking van ledenkapitaal.
“Met deze uitdagingen en in elke van de voorspelde scenario’s zullen zuivelbedrijven gedwongen worden hun focus te verleggen naar hoogwaardige producten zoals eiwitspecialiteiten, merkproducten en kaas”, legt Richard Scheper, marktanalist bij de Rabobank, uit. “Deze stap zou de stijgende kosten compenseren en het concurrentievermogen op peil houden, aangezien de verwerkingscapaciteit van melk groter is dan het aanbod.”
Proactief handelen
Duidelijke politieke beslissingen voor de lange termijn zijn dringend nodig om de gevolgen van zo’n extreme daling van de melkproductie te verzachten. Los daarvan adviseert de Rabobank zuivelverwerkers om nu proactief te handelen. Het economisch wel en wee van deze bedrijven bepaalt de toekomstige levensvatbaarheid van de melkveehouderijen die hun grondstoffen leveren.
Niemand kan rustig achterover leunen volgens Scheper, die de melkproducenten waarschuwt om waakzamer te zijn: “Terwijl de sector zich voorbereidt op veranderingen, moeten melkveehouders zich voorbereiden op mogelijke financiële uitdagingen.”
Tekst: Katrin Schiewer, Silvia Lehnert
