Een hygiënische stal resulteert in schone en gezonde koeien. Drie keer per dag de ligboxen schoonmaken en een goed afgestelde mestschuif helpen de stal hygiënisch te houden.
Koeien mesten op elk moment van de dag, net waar ze op dat moment zijn. Meestal mesten ze staand, slechts zelden als ze liggen. Slecht in vier tot acht procent van de gevallen liggen de koeien terwijl ze mesten. Liggend urineren komt nog minder vaak voor, maar in 0,1 tot 0,5 procent van de gevallen (Robinchaud et al., 2011). Dan zou je denken dat de ligboxen ook wel schoon blijven, als ze alleen staand mesten, maar dat is helaas niet zo.
Het regelmatig schoonmaken van de ligboxen beïnvloed de gezondheid van de veestapel. Droge en schone lig- en loopgebieden vormen de basis voor schone koeien en daarmee voor een goede klauw- en uiergezondheid. Maar het moment van schoonmaken moet goed gekozen worden anders verstoor je het gedrag van de koeien.
Elke twee uur schuiven
Tijdens praktijkonderzoek is onderzocht wat de invloed is van mestschuiven en mestrobots op het gedrag van melkkoeien. Het belangrijkste voor koeien is regelmaat, stel de mestschuif zo in dat die automatisch elke twee uur de mest weg schuift. Bij stallen met twee rijen ligboxen moet de mestschuif vaker lopen dan bij drie rijen. In verhouding heb je bij twee rijen minder loopruimte voor hetzelfde aantal koeien waardoor er meer mest ligt. Dit is ook het geval bij overbezetting. Maar bij overbezetting creëer je meer stress als je vaker gaat schuiven. De koeien kunnen namelijk minder makkelijk de schuif ontwijken als er weinig ruimte is.
Het is niet goed voor de klauwen om in een laag mest te staan, voorkom daarom dat er te veel mest voor de mestschuif wordt uitgeschoven. Dit is ook belangrijk voor de afvoer van de mest. Plaats elke 25 meter een afvoer zodat de mest goed weg kan of schuif vaker zodat er minder mest voor ligt.
De mestschuif of mestrobot hoeft niet overal elke 2 uur aan het werk. In de loopgang bij het voerhek volstaat 7 keer per dag schuiven. Tussen de ligboxen is 12 keer per dag aan te raden. In het onderzoek van Magnusson et al. in 2008 behaalde ze met deze frequentie een reductie van 39 procent op de hoeveelheid mest in de ligboxen. Hiermee nam ook de verontreiniging van het uier (-27 procent) en de spenen (-37 procent) af.
Stoor de koeien niet met de mestschuif
Een mestschuif hoeft de koeien niet te storen in het normale gedrag. De volgende zaken zijn daarvoor belangrijk:
- Ruime en stevige vloeren: Zorg voor voldoende doorgangen zodat koeien de mestschuif kunnen ontwijken. Plaats rubbermatten op de doorgangen om te voorkomen dat koeien uitglijden.
- Diervriendelijke mestschuif: De schuif moet niet hoger zijn dan 20 cm en met een maximale loopsnelheid van vier meter per minuut. Op deze manier heeft de koe voldoende tijd om op de mestschuif te reageren.
- Schuif op vaste tijden en vermijd voertijd: Koeien houden van regelmaat, schuif daarom regelmatig en op vaste tijden. Schuif niet in de twee uur na het voeren. Doe je dat wel, dan verstoor je de voeropname van de koeien. Ze zullen dan steeds vaker stoppen met vreten of verplaatsen waardoor ze uiteindelijk minder opnemen, dit geldt zeker voor ranglage dieren.
3 keer per dag ligbox schoonmaken
Drie keer per dag de ligboxen schoonmaken is standaard op bedrijven met zeer goede dierhygiëne en uiergezondheid. De meeste boeren maken twee keer per dag de ligboxen schoon tegelijk met het melken. Tijdens het melken is namelijk de perfecte tijd omdat all koeien uit de ligboxen gaan. Wie met een robot melkt kan niet vasthouden aan de melktijd. Dan is na het voeren of voer aanschuiven een goed moment om de ligboxen schoon te maken. Maar ook hiervoor geldt: hou hetzelfde ritme aan.
Tekst: Katrin Berkemeier & Katrin Hilbk-Kortenbruck – Foto: Berkemeier
