Soms zie je ze, koeien die abnormale objecten eten zoals stenen of hout of elkaars urine oplikken. Het eten van abnormale objecten wordt ook wel pica genoemd, een symptoom dat meerdere oorzaken kan hebben.
Koeien die lijden aan pica hebben vaak een verminderde eetlust, maar het meest opvallende is dat ze likken en/of kauwen aan abnormale objecten en deze soms ook opeten. Dit kan ernstige problemen veroorzaken in het verteringsstelsel. Het meest opvallend is dat koeien stenen gaan opeten, maar ook het kauwen aan ijzer, het likken aan grond of urine kan een teken zijn van achterliggende problemen in de mineralenhuishouding. Al hebben deze symptomen niet altijd te maken met gezondheidsproblemen, het kan ook zijn dat dieren gedrag van elkaar zijn gaan kopiëren.
Oorzaken
Tommy Heffernan veterinary consultant uit Wicklow (Ierland) ziet het weer regelmatig, koeien die kauwen op rare objecten. “Als dit op koppelniveau gebeurd moet je actie ondernemen”, zegt hij. Wanneer hij ziet dat koeien rare objecten eten, maar geen andere problemen hebben op pensniveau, zijn er drie dingen die dit gedrag kunnen veroorzaken.
Gebrek aan zout (sodium): Zout is een interessant mineraal in de pens. Koeien reguleren dit namelijk zelf. Als ze een tekort hebben, nemen ze dit in kleine porties gelijkmatig op zolang ze er behoefte aan hebben. “Als je koeien urine of muren ziet likken dan is de eerste stap een zoutblok verstrekken en kijken hoe ze daarop reageren”, vertelt Heffernan.
Weinig structuur: Als zout niet de oorzaak is van het gedrag kan te weinig structuur in het rantsoen een oorzaak zijn. Structuur is heel belangrijk voor een gezonde penswerking. Vooral gras met veel blad bevat weinig structuur, dit kan een effect hebben op de pensgezondheid en werking. Koeien die te weinig structuur krijgen vertonen vaak ook andere problemen zoals hele dunne mest of een daling van het vetpercentage. De simpele oplossing hier is om de koeien meer structuur aan te bieden en aan de hand daarvan te kijken hoe ze daarop reageren. “Als het vetpercentage en de dikte van de mest oké zijn, dan is dit waarschijnlijk niet de oorzaak van pica.”
Gebrek aan fosfaat: Een andere regelmatig voorkomende oorzaak van pica is een laag fosfaat gehalte. Vreten de koeien nog steeds abnormale objecten na het toevoegen van zout en structuur? Dan kan met behulp van bloedmonsters getest worden of het fosfaatgehalte te laag is, en ze dus een fosfaattekort hebben. “Je kunt fosfaat als supplement geven aan de koeien die het abnormale gedrag vertonen”, legt Heffernan uit. “Maar in mijn ervaring duurt het meestal wel 10 tot 14 dagen voordat je een reactie ziet in het bloed.”
Vooral bij veel beweiding
Heffernan ziet in Ierland een toename van het picagedrag op melkveebedrijven. Dit komt waarschijnlijk door het intensieve weiden in jong, sappig en bladrijk gras. In het voorjaar en najaar is dit vaak laag in structuur en soms bevat het ook lage fosfaat- en zoutgehaltes. Daarnaast kunnen hoge kalium gehaltes ervoor zorgen dat fosfaat niet goed beschikbaar komt. Waarschijnlijk speelt beweiding een belangrijke rol bij het ontstaan van pica. Bij de behandeling van pica moet je vooral geduld hebben, verteld Heffernan. “Het kan namelijk wel even duren voordat je de mineralenhuishouding en penswerking weer op orde hebt. In ieder geval is het niet normaal dat koeien kauwen op stokken, stenen of ander oneetbaar materiaal. Onderzoek daarom de oorzaak van het probleem zodat je grotere problemen in de pens kunt voorkomen.”
