Vroeg spenen, veel krachtvoer en een niet volledig ontwikkelde pens veroorzaken pensverzuring. Voorkomen van pensverzuring bij kalveren verhoogt de levensduur.
Kalveren worden geboren zonder een actief immuunsysteem. Door de toediening van biest krijgen ze slechts tijdelijke bescherming. Pas na een paar weken ontwikkelen ze hun eigen immuunsysteem. Stressvolle gebeurtenissen voor kalveren vallen vaak in de periode dat hun natuurlijk immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is, en de immuniteit uit biest ook afneemt. In deze periode bevinden de kalveren zich in een zogenoemde immuniteitskloof en is hun afweersysteem zwak. Overgangen in voeding (bijvoorbeeld van volle melk naar melkpoeder), groepswisselingen, onthoornen of andere behandelingen zorgen voor stress bij de kalveren. Probeer deze stressvolle gebeurtenissen zoveel mogelijk te spreiden en plan ze, als het mogelijk is, niet terwijl de kalveren in de immuniteitskloof zitten.
Pensverzuring
Spenen is een grote stressfactor voor kalveren. Normaal worden kalveren tussen de acht en twaalf weken gespeend, en krijgen tegelijkertijd krachtvoer met een hoog zetmeelgehalte. Dat zetmeel bevordert de pensontwikkeling van kalveren, vandaar dat vaak een zetmeelrijke brok wordt aangeboden. In de fase na spenen ligt pensverzuring echter op de loer. De pens is namelijk nog niet volledig ontwikkeld waardoor er gebrek is aan buffer- en absorptiecapaciteit in de pens. Pas na twaalf tot zestien weken is de pens van een kalf volledig ontwikkeld. Krijgen ze voor deze periode een brok met een (te) hoog zetmeel gehalte, dan ontstaan er grote hoeveelheden korte keten vetzuren in de pens door de hoge gistsnelheid. Dit veroorzaakt pensverzuring. Vaak wordt in de weken na spenen een pens-pH van <5,8 gemeten. Gezonde dieren hebben een pens-pH tussen de zes en zeven. De pens- en dikke darm verzuring kan de darmgezondheid en barrièrefunctie van de darm permanent beschadigen. Dit heeft gevolgen voor de levensduur van de dieren. Pensverzuring, en de bijbehorende stress, is te voorkomen door later te spenen (tussen de veertien en zestien weken), onbeperkt melk te verstrekken of vezelrijk voer zoals bijvoorbeeld hooi aan te bieden.
Foto: Elite
