Leden van de European Dairy Farmers (EDF) bediscussieerden de trends die zuivelsector staan te wachten. Resultaat: grote bedrijven en zelfzuivelaars zijn aangewezen op de acceptatie door de consument. Daarvoor moeten ze vertrouwen opbouwen door transparant te zijn.
De productie van landbouwproducten verplaatst zich van familiebedrijven naar industriële bedrijven en naar bedrijven die direct verwerken en verkopen, maar ook van bulkproducten naar specialiteiten en alternatieve producten. Tenminste, dat verwacht trendonderzoeker Matthias Horx. Hoe denken agrariërs hier zelf over? Op vakbeurs Eurotier in november in Hannover bediscussieerden agrariërs en partners van de EDF-organisatie de trends en de gevolgen voor de melkveehouderij.
Hoog ontwikkeld, geautomatiseerd en groot
Grote percelen, grote veestapels en robots die veel van het werk doen. Zo zien grote bedrijven er vaak uit. Het doel van deze grote bedrijven is de efficiëntie verhogen. Volgens de inschattingen van de deelnemers van de workshops is efficiëntieverhoging voor grote bedrijven de belangrijkste ontwikkeling om kosten onder controle te houden en het rendement te verhogen.
Zo’n groot bedrijf brengt voor de ondernemers echter ook risico’s met zich mee, doordat ze voor het bedrijfsresultaat op de volgens factoren zijn aangewezen:
- Beschikbare oppervlakte grond
- Gekwalificeerd personeel
- Wet- en regelgeving
- Productacceptatie
- Kapitaal
Als de trend van megabedrijven zich doorzet, ontstaat nog een gevaar, Namelijk dat de voedselproductie in de hand komt te liggen van grote, maar weliswaar veel minder bedrijven.
De oorzaken van de groei van de bedrijven zijn volgens de workshopdeelnemers de hoge kosten voor techniek. Voor familiebedrijven van beperkte omvang zijn de investerings- en onderhoudskosten vaak amper op te brengen. De verwachting is dat de ontwikkeling richting grootschaligheid zich snel zal doorzetten, met de volgende gevolgen:
- Verbeterde techniek op het gebied van fokkerij en genetica
- Beter gebruik van data als basis voor beslissingen
- Hogere capaciteit van de techniek die al bestaat
Melkveebedrijf als onderdeel van gemeenschap
Bedrijven die mensen direct voorzien van natuurlijk geproduceerde producten is volgens de verwachtingen ook een trend. Vooral dierwelzijn en ecologische aspecten spelen bij deze bedrijfsvorm een rol. Steeds meer agrariërs gaan aan de slag met uiteenlopende vormen van directe verkoop (melktaps, boerderijwinkels) en/of hebben directe contacten met de gastronomie. Stadslandbouw wordt steeds belangrijker en solidariteit wordt een sleutelwoord.
Met deze bedrijfsmodellen is geld te verdienen doordat producten worden verkocht in verbinding met ‘life style’, daarover zijn de workshopdeelnemers het eens. Toch is de directe verkoop nu niet meer dan een nichemarkt. Dat komt doordat de productiekosten veel hoger zijn. Om toch succesvol te zijn in deze niche, hebben melkveehouders vooral kennis nodig over de ontwikkeling van producten. Een succesvol nicheproduct onderscheid zich immers van andere producten. Wil je nicheproducten rechtstreeks aan de consument verkopen, dan moet je ook kennis van marketing hebben. Risico‘s als het gaat om direct vermarkten zien de EDF-melkveehouders vooral op de volgende gebieden:
- Afstand tot de markt
- Ontwikkeling van de consumentenwensen
- Voedselveiligheid
- Financiering van kleine bedrijfsstructuren
In-vitro, kunstmatig, ecologisch
Kunstmelk of melk uit niet-dierlijke eiwitten heeft de laatste jaren een plek in winkelschappen verworven en daarmee een deel van de zuivelproducten vervangen. De nieuwe generatie middenklasse heeft een invloedrijke koopkracht ontwikkeld, die zich vooral laat gelden op het gebied van biologische producten en specialiteiten. Deze ontwikkelingen kunnen een gevaar vormen voor de traditionele landbouwproducten.
Om dit gevaar in de kiem te smoren moeten agrariërs de wensen van de consument uiterst serieus nemen en de consument bovendien overtuigen van hun eigen producten, zo is de conclusie van één van de discussies. Dat betekent voor melkveehouders dat ze hun relatie met de maatschappij zeker moeten stellen. Dat geldt nog meer voor de betrekking van de landbouw met kinderen en jonge mensen.
Al met al betekent dat luisteren naar de consument en het gesprek aangaan, altijd met het doel transparantie te genereren. Dat werkt het best door het verhaal te vertellen en dat te verbinden met feiten en emoties.
Samengevat
Een vereiste voor succesvolle implementatie van techniek in de melkveehouderij, is dat de consument de technieken accepteert en het vertrouwen schenkt. Hetzelfde geldt voor succesvolle verkoop van nicheproducten.
Het succes van iedere melkveehouder hangt uiteindelijk af van hoe hij of zij zijn/haar passie voor de koeien ‘verkoopt’. Dat gaat via social media op dezelfde manier als in een direct gesprek. Melkveehouders moeten vooral kinderen en jonge mensen op het erf verwelkomen om hun verhaal te vertellen en te laten zien en de waarde van melk is en de herkomst ervan duidelijk te maken.
Bron: EDF
